21 januari 2019
Verjager van Adam en Eva uit het paradijs, aanvoerder van hemelse legerscharen tegen de duivel, zielenweger bij het laatste oordeel: de aartsengel Michael behoort tot de belangrijkste heiligen van de rooms-katholieke én orthodoxe kerk.
Hij wordt aangeroepen tegen bliksem en donder, is beschermheilige van soldaten, apothekers, kooplieden en schilders, van steden als Brussel en Kiev, en van streken als, inderdaad: Lesbos!

Hoe ver zijn bescherming van het eiland gaat blijkt uit een groot aantal anecdotes. Zo legt de aartsengel tijdens zijn missies grote afstanden af: in de vele kerken en kerkjes die op Lesbos aan hem gewijd zijn liggen dan ook talloze schoenenparen onder zijn icoon; ze worden geregeld vervangen, omdat de zolen na verloop van tijd versleten raken.
En op 8 december 1912, toen het eiland zich in de slag bij Klapádos van het Turkse juk wist te bevrijden, verscheen hij in de gedaante van een ruiter en voerde het Griekse leger tegen de vijand aan.

En nu komt de veelzijdige heilige dus binnenkort naar Amsterdam: in het kader van de serie ’Meesterwerk’ exposeert de Nieuwe Kerk vanaf 16 februari een monumentaal schilderij van de aartsengel van de Italiaanse barokschilder Luca Giordano.
Afgebeeld is het bijbelverhaal waarin Michael de duivel en de gevallen engelen verslaat, geheel in de stijl van de barok: dramatische voorstellingen met bijpassende gebaren, dynamische composities, plastische lichamen en sterke licht-donker contrasten.

Zo totaal anders dan de manier waarop Michael en andere heiligen in de Grieks-orthodoxe kerk worden afgebeeld. Daar is de icoonschilderkunst niet onderhevig aan stijlperiodes, maar worden de afgebeelden zeer schematisch weergegeven, op basis van vaste modellen. Ze zijn namelijk niet bedoeld om de gelovige toeschouwer te epateren, maar dienen uitsluitend om de mens in contact te brengen met de goddelijke wereld.

De Michael van Luca Giordano is van 16 februari tot 7 april te zien in de Nieuwe Kerk aan de Dam te Amsterdam.